 Tænastuboð
við atliti at signing av borgarliga stovnaðum hjúnalagi á føroyskum máli Løgtingslóg nr. 90 frá 6. juni 2017 um broyting í “anordning om ikrafttræden for Færøerne af lov om ægteskabs indgåelse og opløsning” kemur í gildi 1. juli 2017. § 14, stk. 2 sigur: “Hjún í borgarliga stovnaðum hjúnalagi kunnu, í tann mun fólkakirkjan hevur løggild ritual til tess, lata sóknarprest signa hjúnalagið. Landsstýrismaðurin ásetur greiniligari reglur um hetta.” Við atliti at lógarbroytingini / nýggju lógini um hjúnalag er at siga: 1) Fólkakirkjan hevur einki løggildað ritual á føroyskum, ið vit kunnu nýta við atliti at signing av borgarliga giftum hinskyndum pørum. 2) Fólkakirkjan hevur einki løggildað ritual, ið vit kunnu nýta vit atliti at signing av borgarliga giftum samkyndum pørum. 3) Fólkakirkjan hevur eitt danskt ritual á donskum máli, ið er løggildað við atliti at signing av borgarliga giftum hinskyndum pørum. Tænastuboðini eru grundað á omanfyri nevnda veruleika, at fólkakirkjan ikki hevur nakað ritual á føroyskum til signing av borgarliga stovnaðum hjúnalagi. Harafturat er løtan eitt gylt høvi at fáa viðurskifti í rættlag, ið ongantíð formliga eru skipað á føroyskum í fólkakirkjuni. Tænastuboðini steðga siðvenjuni, ið sóknarprestar hava nýtt í fleiri ár, at borgarliga gift hinskynd pør eru signað á føroyskum við rituali, ið ikki er løggildað. Fyrisitingarliga eru tænastuboðini grundað á tann veruleika, at hjúnalagið løgfrøðiliga hevur fingið nýggja greining og fevnir giftu av hinskyndum og giftu av samkyndum. Gamla kirkjuliga fatanin av hjúnalagnum var grundfest í bíbilsku skapanarsøguni og tí hugmyndafrøði, ið gjørdist frymil fyri fatanini í kirkju og samfelag. Málsliga orðingin, at hjúnalagið “er løgfest samband millum mann og kvinnu”, staðfestir ta siðvenju og fatan, ið hevur verið ráðandi í øldir. Fólkakirkjan virkar í samfelagnum og eigur fyrisitingarliga at virka út frá tí løgfrøði, ið Føroya løgting ásetir í lógum og regluverki. Fólkakirkjan skal samstundis sum kirkja grunda sínar avgerðir við støði í Skriftini. Fyrisitingarligar leiðreglur eru t.d. Bíblian og § 266b. Nýggja løgfrøðiliga greiningin av hjúnalagnum staðfestir, at eitt hjúnalag er løgfest samband millum: 1) mann og kvinnu 2) kvinnu og kvinnu 3) mann og mann. Í allari kirkjunnar fyrisiting metir biskupur tað óhóskandi at diskriminera. Í ávísum førum er tað beinleiðis ólógligt at diskriminera. Fólkakirkjan skal virða øll menniskju uttan mun til trúgv, lívsfatan, kyn, upphav og húðarlit. Fólkakirkjan skal taka sær stundir at viðgera broyttu fatanina av hjúnalagnum, ið løgfrøðiliga er galdandi við tí nýggju lógini um hjúnalag, ið endaliga er staðfest á sumri 2017. Biskupur tekur neyðug stig til at tryggja, at fólkakirkjan ikki fremur ta skaðagerð móti limum fólkakirkjunnar, at vit við lógini í hondini gera okkum sek í diskriminatión. Tess vegna steðgar siðvenjan at signa borgarliga gift hinskynd pør á føroyskum við ritualum, ið ikki eru løggildað. Tænastuboðini eru galdandi alla ta tíð, inntil onnur boð verða givin. Tænastuboðini ljóða soleiðis: Sóknarprestunum / prestunum verður ikki heimilað at signa hjún í borgarliga stovnaðum hjúnalagi á føroyskum máli. Tænastuboðini eru galdandi bæði við atliti at borgarligari giftu av hinskyndum og borgarligari giftu av samkyndum. Tórshavn 28. juni 2017 Jógvan Fríðriksson, biskupur Limur í Nýskipanarbólkinum mælir staðiliga frá, at innføra kvotir til botnfiskaveiðu við Føroyar27/6/2017  Árni M. Dam í hevur verið fiskiskipari í mong ár og var við til at gera fiskivinnulógina í 1996 og var sum einasti royndir fiskimaður við í Nýskipanarbólkinum. Hann sigur millum annað, at tað er ein stór misskiljing tá tað verður sagt at stovnarnir verða betur røktir undir eini kvotaskipan. Har kvotur eru ásettar, verður í meðal fiskað munandi minni, enn áðrenn kvotur vórðu ásettar. Víðari sigur hann, at samanbera Barentshavið og føroysku grunnarnar er nærum tað sama, sum at samanbera landbúnaðin í fjallalandinum Sveis við landbúnaðin í landbúnaðarlandinum Póllandi. Eisini vísir hann á, at fiskidagaskipanin er ein etisk røtt skipan og kann saktans stýra fiskiskapinum líka væl ella betur enn kvotur, men ein fortreyt er, at hon má stillast rætt.
Les her brot úr tí sum Árni M. Dam skrivaði í Nýskipanaralitinum á síðu 245-246 Tað hevur ofta verið ført fram, at tað er nógv betur at stýra fiskiskapinum við kvotum. Víst verður til, at nøkur av okkara grannalondum hava megnað at hildið t.d. botnfiskastovnarnar nógv størri enn okkara við Føroyar. Eitt, ið hevur verið víst á sum sera góð umsiting, er t.d. toskastovnurin undir Íslandi. Her má vist talan vera um eina misskiljing, tí besta veiðan hjá íslendingum av toski, er sjáldan ella ongantíð komin upp á at tað sum eingilskmenn fiskaðu sum miðalár yvir longri tíðarskeið. At samanbera skipini, ið fiska í Barentshavinum við tey, sum fiska undir Føroyum er heilt burturvið, tí at kvotan í Barentshavinum er keypt við, at vit gjalda við uppsjóvarfiski og fáa síðani rættindi at veiða botnfisk í Barentshavinum. At fara og gera samanbering av rakstrinum hjá skipum undir so ymiskum fortreytum gevur onga meining. Veiðiøkini í Íslandi, Noregi, í Barentshavinum o.s.fr. eru heilt ymisk frá veiðiøkjunum undir Føroyum. Í Barentshavinum kanst tú toga í dagavís uttan at broyta kós, og hava nærum sama %-býti av fiskasløgunum í veiðuni. Undir Føroyum er heilt øðrvísi. Skapið av botninum í Føroyska økinum ger, at tað er ein sera lítil partur, har tú fært tey fiskasløgini, sum hava ein skjótan vøkstur, so sum tosk, hýsu og upsa. Botnformur og samanseting broytist alla tíðina soleiðis at sera torført er at fiska beinleiðis eftir einum ávísum fiskaslagi t.d. toski ella hýsu. Eitt tog ella ein seta kann hava eitt ávíst %-býti av fiskasløgum og um toga ella sett verður aftur í slóðina, so kann %-býti verða heilt øðrvísi. Verða kvotur nýttar at stýra fiskiskapinum við soleiðis, at eitt ávíst tonsatal skal fiskast av hvørjum fiskaslagi sær, so má fiskiskapurin støðga, tá ið kvotan er rokkin. Hettar ger, at í blandingsfiskiskapi er sera stórur vandi fyri “High grading”, á Landgrunninum og á Føroyabanka. Bæði tá tosað er um at sortera smærri fisk frá og tá tey skjótu skiftini eru millum toskastovnin og hýsustovnin, sum er nærum ómøguliga at taka hædd fyri, í eini kvotaásetanini. Hetta vita allir, ið hava veitt undir Føroyum. Hetta var eisini tað, ið hendi undir royndini við kvotum í 1995. Verður nýggj skipan gjørd við kvotum, har ongi veiðiloyvir eru, so er vandin upp aftur størri fyri “High grading”, tá einki kontroll er við veiðuorkuni. Har sum kvotur eru ásettar hava loyvini minkað skjótt, og í takt við, at loyvini fækkast hevur insitamentið fyri at blaka fisk út aftur, tí hvørt loyvið hevur havt nokk av kvotu. Tó so kortini er tað sera sannlíkt, at stór útblaking er, tí har kvotur eru ásettar, verður í meðal fiskað munandi minni, enn áðrenn kvotur vórðu ásettar. Hesin trupulleikin er ikki til staðar, um fiskidagar verða brúktir, og tá er ikki neyðugt við loyvum. Fiskidagaskipanin er ein etisk røtt skipan og kann saktans stýra fiskiskapinum líka væl ella betur enn kvotur, men ein fortreyt er, at hon má stillast rætt.  Í samband við at í dag er tjóðardagur í Grønlandi flaggar Politistøðin í Klaksvík við Grønlendska, men hesaferð í hálvari stong.
Flagga verður í hálvari stong eftir sygilgu vanlukkuna seinasta vikuskiftið, har fýra fólk lótu lív og nógv hús blivu tikin út á sjógv av flóðalduni, har nógv eru blivin heimleys og sum rakti bygdina Nuugaatsiaq sera hart. Landsstýrisformaðurin Kim Kielsen heitti á øll um at flagga í hálvari stong á tjóðdeginum, við at vísa samkenslu fyri tey sum lótu lív og er hetta orsøkin til at almennu bygningarnir í Føroyum flagga í hálvari stong í dag. Vit øll í Klaksvík vísa samkenslu við tykkum í Grønlandi. SáH  HJÁLP TIL GRØNLANDS: Løgmaður hevur í samráð við landsstýrismannin í uttanríkis- og vinnumálum, sum umsitur játtina, gjørt av at veita Grønlandi tvær milliónir krónur.
Føroya landsstýri fer at lata tvær milliónir krónur til Grønlands, har ógvuslig flóðalda hevur rakt um vikuskiftið. Løgmaður hevur í dag verið í sambandi við Kim Kielsen, landsstýrisformann, og boða honum frá um hjálpina úr Føroyum. - Í telefonsamrøðu við grønlendska landsstýrisformannin bar eg fram vegna Føroya fólk okkara samhuga við grønlendska fólkinum í hesari sváru støðu. Eg boðaði Kim Kielsen frá, at vit alt fyri eitt eru til reiðar at hjálpa við tveimum milliónum krónum. Grønlendski landsstýrisformaðurin takkaði fyri. Tað er mín vón, at okkara íkast kann gera ein mun í Grønlandi, sigur Aksel V. Johannesen, løgmaður. Løgmaður hevur í samráð við landsstýrismannin í uttanríkis- og vinnumálum, sum umsitur játtina, gjørt av at veita Grønlandi tvær milliónir krónur. Kelda: www.lms.fo SáH |
Greinar
November 2019
|
RSS-feed
