Tað er gjøgnum kroppin, at børnini læra og mennast tey fyrstu barnaárini, og tí er tað sera umráðandi, at børnini í sínum nærumhvørvi fáa avbjóðingar, sum kunnu stimbra bæði innaru og uttaru sansirnar.
Við hóskandi sansustimbran menna børn sínar kropsligu, sosialu, mentalu, málsligu, matematisku og musisku førleikar, umframt at tey fáa eina góða rúm- og rætningskenslu, so tey lættari kunnu navigera gjøgnum lívið sum heild.
Tað eru serliga teir tríggir sansirnir, sum á altjóða fakmálið nevnast vestibulersanurin, taktilsansurin og tann kinestetiski sansurin, sum her verður hugsað um.
Vestibulersansurin – eisini nevndur javnvág- og tyngdarsansurin
• Børn kenna seg ofta drigin at royna aktivitetir, sum geva ógvusliga ávirkan á jávnvág- og tyngdarsansin.
• Børnini elska at hoppa, reiggja, mála, bólta rút og danda.
• Við slíkum aktivitetum lærir og upplivir barnið – bæði rørsluliga og sálarliga – at tað fær kunnleika til sín egna kropp, trygt fótafesti og gott jarðsamband.
Taktilsansurin – eisini nevndur húða- og følisansurin
• Í húðini eru nógvar sansakyknur, sum bera okkum nógv ymisk og fjøltáttað boð.
• Gjøgnum henda sans kenna vit pínu, heitt og kalt, vátt og turt, og tá ið vit verða nomin við, ella vit nerta við eitthvørt.
• Hesin sansur mennist eitt nú við at vera úti í øllum veðri, har vit merkja ta heitu sólina, tann kalda kavan, regnið og vindin.
• At spæla við sand, runu, vatn, gandadeiggj o. líkn. stimbrar eisini hesa menning.
• Hóskandi stimbran av húða- og følisansinum hevur stóran týdning fyri trivnað, yvirliving, uppliving, læring og menning.
Kinestetiskisansurin – eisini nevndur liða- og vøddasansurin
• Hesin sansur fortelur okkum, hvar hvør einstakur likamslutur er, og hvussu hesir eru í rørslu.
• Børn læra her at fáa eina fatan av rúmi og rætningi.
• Eitt nú læra børn at meta rætt um frástøður og ferð, tá ið tey reiggja ella sparka ein bólt.
• Í sambandi við at leypa læra børn m.a. at taka røtt atlit, tá tey skulu meta um støður. Til dømis: “Her klári eg at leypa uppum uttan at detta”.
Samstundis, sum hetta er stuttligt hjá børnum, er her eisini talan um fyribyrgjandi tiltak, so sleppast kann undan truplum viðurskiftum seinni í lívinum vegna vantandi menning.
Sansustimbran skal virka fyri, at børn fáa eina góða kropsfatan, og at tey megna fjøltáttaðar rørsluligar avbjóðingar.
Samstarv er eisini fingið í lag við Jóngerð Biskopstøð, fysioterapeut, sum fer at luttaka á starvsfólkafundum og felags foreldrafundi hjá dagstovnunum.
Kelda: Klaksvíkar Kommuna