Seyðabrævið, ið er hondskrivað á skinn, og nýggjari talgild savnindi frá almennu fyrisitingini. So vítt fevnir goymslan av skjalasavnindum á Tjóðskjalasavninum, ið landsstýriskvinnan í almanna- og mentamálum, Sirið Stenberg, vitjaði seinnapartin mánadagin.

Víðfevnda virksemið hjá Tjóðskjalasavninum, at tryggja bæði eldri savnindi, ið eru skrivað á skinn ella pappír, og nýggjari talgild savnindi, ið eisini verða varðveitt talgilt, hevur alstóran týdning fyri samfelagið, fyri granskingina og fyri rættartrygdina hjá tí einstaka, segði Sirið Stenberg, landsstýriskvinna í mentamálum, eftir vitjanina.
Vitjað varð á verkstaðnum, har arbeitt verður við talgildari varðveiting av savnindum og landsstýriskvinnan nýtti høvi at kunna seg um mannagongdirnar í sambandi við avhending av talgildum savnindum. Tað hevur stóran týdning, at góðskan í savnindunum, ið verða avhend, er á góð, fyri á tann hátt at kunna tryggja varðveiting og atkomu til talgildu savnindini í framtíðini.

Landsstýriskvinnan vitjaði eisini lesistovuna hjá Tjóðskjalasavninum, har tað ber til hjá granskarum og øðrum at fáa atgongd til savnindi. Ein stórur partur av teimum mest nýttu savnindunum eru skannað og atkomulig á heimasíðunum hjá Tjóðskjalasavninum, og tað hevur lætt um hjá teimum, ið hava tørv á atgongd til savnindi, eitt nú í sambandi við bókaútgávur av ymsum slagi.

Rættulig gongd er seinasta árið komin á avhendingina av talgildum savnindum frá almennum stovnum til Tjóðskjalasavnið, og talgilda varðveitingin fyllir ein alt størri part av virkseminum hjá Tjóðskjalasavninum.

Heili 37 avhendingar eru framdar síðani Tjóðskjalasavnið fór undir at taka í móti talgildum savnindum, og fleiri avhendingar eru á veg.​

Sámal Tróndur Finnsson Johansen, stjóri á Tjóðskjalasavninum, Torkil V. Rasmussen, deildarstjóri í Almanna- og mentamálaráðnum, Sirið Stenberg, landsstýriskvinna í almanna- og mentamálum og Eyðun Mohr Hansen, aðalstjóri í Almanna- og mentamálaráðnum hyggja at hondskrivaðu útgávuni av Indberetninger fra en reise i Færøe 1781 og 1782 hjá Jens Chr. Svabo, sum er í varðveitslu á goymsluni hjá Tjóðskjalasavninum.​

Á KT-verkstaðnum á Tjóðskjalasavninum. Sámal Tróndur Finnsson Johansen, stjóri á Tjóðskjalasavninum, Hanna Simona Christiansen, Kt-arkivarur og Sirið Stenberg, landsstýriskvinna í almanna- og mentamálum.

Almanna- og mentamálaráðið

At verja og røkja okkara felags náttúru er eitt týðandi samfelagsáhugamál, og tí fari eg sum landsstýriskvinna í náttúrumálum at ynskja øllum føroyingum til lukku við náttúruverndarlógini.

Síðan aldaskiftið eru fleiri royndir gjørdar at fáa Føroyum eina tíðarhóskandi náttúruverndarlóg, og hóast tilgongdin hevur verið drúgv, kunnu vit í dag fegnast um, at løgtingið hevur tikið hetta týdningarmikla stigið at verja og røkja føroysku náttúruna við tíðarhóskandi lógarverki – náttúruni sjálvari og verandi og komandi ættarliðum at gagni.

Náttúruverndarlógin samtykt
Lógin skal røkja lív-, landslags- og jarðfrøðimargfeldið og tær vistfrøðiligu tilgongdirnar í føroysku náttúruni, bæði fyri náttúruna sjálva og fyri náttúruna sum grundarlag undir burðardyggum virksemi, tilfeingi, mentan, heilsu og trivnaði hjá Føroya fólki.

Regluverkið um vernd av dýra- og plantusløgum og um økisvernd verður dagført og fjøltáttað, og heimildir verða útvegaðar til at basa hóttanini frá fremmandum lívverum.

Til at sita fyri lógini verður skipað ein faklig náttúrufyrisiting undir landsstýrisfólkinum. Umframt sjálvt verndararbeiðið liggur eitt týðandi arbeiði fyri framman at útvega vitanargrundarlagið, sum krevst til munadygga náttúruvernd.

Tað er í tøkum tíma, at løgtingið tekur hetta alneyðuga stigið, og eg fegnist sum landsstýriskvinna um, at so stórur meiriluti av politisku skipanini hevur borið lógaruppskotið gjøgnum tingið og eigur sín lut í lógini, sum hevur á veg í trý samgonguskeið. Til lukku, øll somul, og takk fyri tykkara tøk.

Tað liggur á okkum øllum at røkja náttúruna, og nýggja lógin útvegar góð amboð til endamálið. Við at fara til verka nú kunnu vit skapa okkum sjálvum og framtíðar ættarliðum eina bjartari og burðardyggari framtíð.

Umhvørvismálaráðið

Nýggja bókasavnslógin, sum Sirið Stenberg, landsstýriskvinna í almanna- og mentamálum, fyrr í vár legði fyri Løgtingið, varð í dag samtykt.

Tað er gleðiligt, at nýggja bókasavnslógin er samtykt, tí tað hevur leingi verið tøvur á eini bókasavnslóg, ið er lagað til dagsins samfelag, sigur Sirið Stenberg, landsstýriskvinna.

Galdandi bókasavnslóg er frá 2001, og stóru broytingarnar, ið eru farnar fram í samfelagnum síðani aldaskiftið, ikki minst innan hægri útbúgving og á tøkniliga økinum, hava havt við sær, at tørvur hevur verið á umfatandi broytingum í lógini, sum nú eru framdar.

Við nýggju bókasavnslógini er staðfest, at allar kommunur og allir skúlar í landinum skulu veita bókasavnstænastur. Tað hevur stóran týdning, at bókasøvnini eru atkomulig hjá øllum, tí bókasøvn stimbra fólkaræðisliga rættin at taka lut í samfelagnum og at mennast, hugsa, tosa og skriva frítt.

Eitt av størstu frambrotunum í nýggju bókasavnslógini eru, at føroyskar ljóðbøkur nú verða til láns á heimasíðunum hjá bókasøvnunum. Við nýggju bókasavnslógini verður heimild fingin til vega fyri, at tær út við 500 ljóðbøkurnar, ið Ljóðbókatænastan á Landsbókasavninum hevur framleitt til blind og sjónveik seinastu mongu árini, kunnu verða seldar til rættindahavarar við útgávu til almenningin fyri eyga. Tá ljóðbøkurnar verða givnar út til almenningin, verða tær eisini til láns á bókasøvnunum.

Landsbókasavnið leggur í løtuni síðstu hond á tøkniliga pallin til føroysku ljóðbøkurnar, sum eftir ætlan verða til láns á netinum gjøgnum bókasøvnini beint eftir summarfrítíðina.

Onnur frambrot í uppskotinum til nýggja bókasavnslóg eru ásetingar um eitt bókasavnsráð, ið skal ráðgeva politisku skipanini í bókasavnsmálum, ásetingar um at skúlabókasøvn skulu vera í øllum skúlum og ásetingar, sum laga bókasavnslógina til talgildu tænasturnar, sum eru ein alt størri partur av bókasavnsvirkseminum.

Við nýggju bókasavnslógini verður universitetsbókasavnið á Fróðskaparsetri Føroya styrkt fyri at tryggja granskarum, undirvísarum, lesandi og øðrum neyðuga atgongd til tilfar og bókasavnstænastur.

Nýggja bókasavnslógin kemur í gildi 1. januar 2024, men ásetingin um at ljóðbøkur, sum Landsbókasavnið hevur framleitt til blind og sjónveik, nú kunnu koma út til almenningin, kemur í gildi dagin eftir at løgtingslógin er kunngjørd. Ásetingin hevur við sær, at ljóðbøkur verða til láns á netinum umvegis bókasøvnini beint eftir summarferiuna.

Almanna- og mentamálaráðið

Sirið Stenberg, landsstýriskvinna í almanna- og mentamálum, hevur sent uppskot til løgtingslóg um Brekumboð til ummælis. Við nýggju lógini fær landsstýriskvinnan heimild til at seta á stovn eitt Brekumboð, eins og eina nevnd, sum skal ráðgeva Brekumboðnum.

”At seta á stovn eitt Brekumboð er eitt nýbrot fyri føroyska samfelagið, og er endamálið at betra um rættindi og kor hjá fólki, ið bera brek. Tí fegnist eg um at vit eru komin eitt týðandi fet á leiðini, nú uppskotið er sent til ummælis,” sigur Sirið Stenberg, landsstýriskvinna.

Sambært lógaruppskotinum skal Brekumboðið virka óheft, og hevur sum aðalmál at tryggja, at røddin hjá fólki, ið bera brek, gerst týðiligari í almenna rúminum. Brekumboðið skal virka fyri, verja og hava eftirlit við, at innlendis lóggáva, tænastur og tilboð eru í samsvari við ST sáttmálan um rættindi hjá einstaklingum, ið bera brek. Eisini skal Brekumboðið hava ein upplýsandi leiklut um rættindi hjá fólki, ið bera brek.

Eftir ætlan verður lógaruppskotið lagt fyri Løgtingið eftir ólavsøku, og verður farið undir fyrireikandi arbeiðið, tá lógaruppskotið er samtykt. Eftir ætlan kann Brekumboðið fara til verka 1. januar 2024.

Uppskotið er til ummælis á ummælissportalinum hjá landsstýrinum fram til 9. juni 2023 og møguligar viðmerkingar skulu sendast til [email protected] í seinasta lagi 9. juni 2023.

Uppskotið sæst HER 

Almanna- og mentamálaráðið

Tað hoyrist millum manna, at ósemja ímillum tunnilsfelagið og NCC ger, at NCC drálar við at gera Sandoyartunnilin lidnan, samstundis sum undirarbeiðstakarar ikki sleppa framat, fyrrenn NCC er liðugt við sítt arbeiði.

Arbeiðið hevur gingið skjótari enn tíðarætlanin, og skal ósemja vera um møguligt «bonus» til NCC, um NCC letur tunnilin áðrenn ásettu tíðina.

Spurningarnir verða settir til løgmann fyri at fáa váttað ella avsannað tíðindini.

Tað kann virka skilaleyst, um ein ósemja ger, at tunnilin ikki verður gjørdur liðugur og tikin í nýtslu skjótast til ber.
Um so er, verða sandoyingar, ja allir føroyingar, hildnir sum gíslar.

Tað má vera vinningur fyri allar partar, at tunnilin verður gjørdur liðugur sum skjótast.
Spurningar:  
- Er ósemja ímillum P/F Eysturoyar- og Sandoyartunnil og arbeiðstakaran NCC um at gera Sandoyartunnilin lidnan?
- Drálar NCC við at gera Sandoyartunnilin lidnan, og um so er, hvør er orsøkin?
- Sleppa undirarbeiðstakarar ikki fram at, fyrrenn NCC er liðugt við sítt arbeiði?

Á Løgtingi, 9. mai 2023
Jacob Vestergaard