Fríggjadagin hátíðarhelt MEGD, saman við sínum 24 limafeløgum, at tað eru 40 ár síðan, at meginfelagið varð stovnað. Elsebeth Mercedis Gunnleygsdóttur, landsstýriskvinna í almannamálum setti dagin, og handaði MEGD eina gávu. Røðan kann lesast niðanfyri.

Landsstýriskvinnan segði millum annað:
Er tað nakar, sum hevur ávirkað, hvussu vit øll hugsa og seta orð á tað at bera brek, so eru tað tit í MEGD. Navnabroytingin fyri nøkrum árum síðani ber vitnisburð um júst tað – hetta við at flyta seg frá forðingum yvir til tað, sum vit megna. Hetta stríðið er borið av einum sterkum virðisgrundarlagi um, at øll menniskju eiga somu rættindi til at liva og virka í øllum lutum av samfelagslívinum. Tí hevur tað eisini týdning hvussu vit umtala tað at bera brek.
Røðan hjá landsstýriskvinnuni:

"40 ár eru nú liðin síðani MEGD varð stovnað. Hetta var á sjálvum ST degnum, 24. oktober 1981, sum av ST var skýrt til alheims ár teirra, ið bera brek.

Slagorðið hjá ST fyri hetta árið var “Full luttøka og javnrættur”, og tað var við hesum sinnalagi, at áhugafeløgini fyrireikaðu árið, og seinni sama ár stovnaðu meginfelagið, sum í dag eitur MEGD.

40 ár er ikki 40 dagar, og nógv er broytt í samfelagnum hesi árini – til tað betra.

Okkara hugburður er nógv broyttur, og er tað nú ein sjálvfylgja at fólk, ið bera brek ella hava ymsar avbjóðingar, skulu hava eins góðar møguleikar at luttaka í samfelagslívinum, sum øll onnur.

Í skránni fyri dagin sæst, at Anne Mette Greve Klementsen fer at hugleiða um menniskjasýn og hugburð. Hetta er sera viðkomandi og væl valt til ein slíkan dag, har vit fagna føðingardagsbarninum.

Tí er tað nakar, sum hevur ávirkað hvussu vit øll hugsa og seta orð á tað at bera brek, so eru tað tit í MEGD. Navnabroytingin fyri nøkrum árum síðani ber vitnisburð um júst tað – hetta við at flyta seg frá forðingum yvir til tað, sum vit megna.

Hetta stríðið er borið av einum sterkum virðisgrundarlagi um, at øll menniskju eiga somu rættindi til at liva og virka í øllum lutum av samfelagslívinum. Tí hevur tað eisini týdning hvussu vit umtala tað at bera brek.

Endamálið hjá MEGD hevur øll árini verið at arbeiða fyri at beina burtur allan mismun, tá ið ræður um fulla atkomu til eitt virkið lív í gerandisdegnum, á arbeiðsmarknaðinum og í politiska lívinum.

Hetta hevur felagið m.a. gjørt við at vera samvitskan hjá okkum myndugleikum, ið varða av teimum kørmum, Føroyar veita fólki, ið bera brek.

Í 2006 varð ST-sáttmálin um rættindi hjá einstaklingum, ið bera brek, samtyktur. Eftir nógvum áheitanum frá MEGD til politisku skipanina varð hann trý ár seinni settur í gildi her á landi.

Við honum hava vit sum samfelag fyri fyrstu ferð bundið okkum til at tryggja, at øll mannarættindi eisini eru galdandi fyri fólk, ið bera brek.

Og hóast man onkuntíð hevur følt, at hann ikki altíð hevur verið líka sjónligur millum myrku politisku skýggini, so hevur sáttmálin síðani virkað sum ein ljósur viti í politiska arbeiðinum at betra um rættindini hjá fólki, ið bera brek.

Hetta sæst til dømis aftur í lógini um arbeiðsfremjandi tiltøk og í lógini um almannatrygd og tænastur. Bara fyri at nevna nøkur dømi á almannaøkinum, har MEGD hevur spælt ein týðandi leiklut í fyrireikingunum av lógunum, og hevur tryggjað at lógirnar eru bornar av einum inkluderandi menniskjasýni.

Sum áhugafelagsskapur hava tit í MEGD áhaldandi varpað ljós á lívskorini hjá fólki, ið bera brek – eitt nú ígjøgnum limablaðið, sum ein lesur við stórum áhuga.

Eg gleði meg eisini til at lesa bókina hjá Snorra Brend og Jens Kristiani Vang Vit liva og virka, við 24 persónligum søgum úr teimum 24 limafeløgunum, og sum kemur út í dag.

Og við ST sáttmálanum hevur MEGD eisini fingið ein formellan leiklut í at tryggja, at almennu Føroyar liva upp til sáttmálan. MEGD hevur soleiðis tvær ferðirnar latið ST skuggafrágreiðing um hvussu tit halda, at tað gongst hjá okkum myndugleikum at liva upp til sáttmálan. Og harumframt hvørji átøk eiga at verða framd fyri at flyta okkara samfelag framá.

Við rættindum fylgja eisini krøv, verður sagt. Og hetta er ikki heilt skeivt, tí tað er ikki fyrrenn vit sum samfelag seta okkum øllum somu krøv um luttøku og at virka í samfelagnum at til ber at siga, at komið er á mál við slagorðinum “Full luttøka og javnrættur”.

Enn ganga vit leiðina, og ljósið hómast har úti í sjónarringinum.

Hóast stór framstig á nógvum vælferðarøkjum, so eru eisini dømi um, at vit kunnu gera tað betri.

Bíðilistar og tvørrandi samskipan av vælferðartænastum vísa okkum, at enn er ov tíðliga til, at vit við góðari samvitsku kunnu siga, at fólk ið bera brek hava somu rættindi sum onnur at gagnnýta sítt fulla potentiali til at liva og virka her á landi.

Vegurin er langur og tað er lætt at snáva, um vit ikki leiðast fram á mál.

Saman við MEGD megna vit!

Hjartaliga tillukku við føðingardegnum!

Elsebeth Mercedis Gunnleygsdóttur

Almannamálaráðið

​Hin 8. oktober 2021 var rættur hátíðardámur, tá Venzel Olsen rundaði tey 100 árini. Elsebeth Mercedis Gunnleygsdóttur, landsstýriskvinna í almannamálum, var boðin við til at hátíðarhalda dagin, og helt í hesum sambandi føðingardagsrøðu fyri Venzel. Í heilsanini segði landsstýriskvinnan m.a.

Tygum hava hildið stóran føðingardag fyrr. Tá tit 12 systkini á sumri í 2012 hildu 1000 ára dagin fyri allan systkinaflokkin. Aldurin spenti tá frá tí yngsta, sum var 73 ár til tann elsta, sum var 91 ár. Og mín sann um tit ikki tvey ár seinni megnaðu at komu í Guinness Book of World Records fyri hetta heimsmetið.
Vit endurgeva røðuna niðanfyri og ynskja Venzel og hansara avvarðandi hjartaliga til lukku við stóra degnum.

Góði Venzel

Hesin dagurin er ein sermerktur dagur fyri tygum og tygara kæru. Ein rættur hátíðardagur, nú tygum rundar tey 100 árini. Tað er ikki nógvum unt! Og eg má siga, at tað er mær ein stórur heiður og eg gleðist um, at fáa høvi, at heilsa tygum og tygara avvarðandi henda merkisdag. Stóra takk fyri tað.

Tó so, tygum hava hildið stóran føðingardag fyrr. Tá tit 12 systkini á sumri í 2012 hildu 1000 ára dagin fyri allan systkinaflokkin. Aldurin spenti tá frá tí yngsta, sum var 73 ár til tann elsta, sum var 91 ár. Og mín sann um tit ikki tvey ár seinni megnaðu at komu í Guinness Book of World Records fyri hetta heimsmetið.

Tygum eru føddur og uppvaksin í Rituvík og uppkallaður eftir abbanum á Glyvrum. Og her búði tygum, til flutt varð á Runavíkar Ellis og røktarheim í 2017. Foreldrini vóru Elspa og Magnus, hann kendur skipari.

Tygum hittu Jenny og tit bæði gjørdust góð og giftust í 1953. Og tit bæði vórðu ríkaði við synunum báðum, Oddmar, føddur í 1955 og Jónsvein, føddur í 1959. Hóast nýggju hús tykkara stóðu klár tá, so valdu tit at verða um foreldur hennara, Jógvani og Súsonnu, og búðu hjá teimum. Heilt til tit í 1978 høvdu silvurbrúðleyp og fluttu i tykkara egnu hús.

Familjan er eisini fjálgað síðani og eiga tygum nú eisini fýra abbabørn og tveir langabbasynir.

Tá tit sum familja undan jólum í 1940 mistu pápa og mann av sjúku, rakti hetta sjálvandi meint. Men saman við mammu tykkara stóðu tit systkini saman um at fáa tað at bera til og halda saman. Og húskið syndraðist tí heldur ikki. Hetta hevur síðani eisini verið eitt eyðkenni fyri tykkum.

Longu sum 15 ára gamal fóru tygum til skips. Fyrst við sluppini “Silver Belle“, har pápi tygara var skipari, og har eisini beiggin Maggi var við. Helst hevur sjóverkurin verið størsta avbjóðingin, men eisini hendan yvirvunnu tygum og misti ikki móti.

Umstøðurnar umborð á slupp kenna okkara ungu sjómenn lítið til. Eitt nú at deila koyggju og skiftast um at sova, sum tú og eldri beiggin Maggi gjørdu. Ja munur er á teimum umstøðum, sum í dag eru umborð á skipi, og tað er bara at gleðast um.

Eisini hava tygum verið nógv við trolara og arbeitt á landi bæði her heima í Føroyum, í Íslandi og í Grønlandi. Heilt upp til 70 ára aldur vóru tygum virkin við lønandi arbeiði.

Og virkin vóru tygum langt eftir hetta. Synunum rætti tygum eina hjálpandi hond, við at seta føtur undir egið borð. Og ikki minni, við at vera um abbabørnini. Onkran bilin hava tygum fiksað. Og so vóru tygum virkin í seyðahaldi, við velting og at hoyggja, heilt upp í 90 ára aldur.

Eitt, sum serliga hevur sermerkt tygum er, at tygum altíð hava viljað fjálgað um heimið. Ikki smæddist tygum burtur við at luttaka í tí húsliga. Tá vaskast skuldi upp og niður, skilji eg, at tygara luttøka gjørdi alt lættari fyri systrarnar og seinni konu tygara.

Og matgerð hava tygum sanniliga tikið tygum av. Bæði heima við hús og sum kokkur umborð á skipi. Fyrimyndin var mamma tygara, sum legði tygum lag á.

Hesin eginleikin er uttan iva komin tygum til gagns, tey árini tygum vóru um konu tygara Jenny, áðrenn hon fór í 2012.

At verða partur av so stórum systkinaflokki er sjálvandi gevandi. Men skal trivnaður verða, so skal onkur ella fleiri leggja í, at savna og hugna. Og í tykkara heimi, hava tygum átt hesi evnir og tí eisini leiklutin. At skipa fyri og savna til hugna og uppliving.

Eitt nú minnast systkini aftur at góðar túrar, sum tygum skipaðu fyri at fara til Havnar. At sleppa at sigla við „Brittons Pride" og onkuntíð sluppin „Bjørgvin“, sum sigldu av Klaksvík, á Lambavík, Rituvík, Æðuvík og so til Havnar. Og har sleppa í handlar at keypa ella at vitja skyldfólk. Og so, tá kvøldið kom, at sleppa heim aftur til Rituvíkar. Tað er góð minnir at eiga.

Tygum hava havt eitt langt og ríkt lív, við upplivingum, lívsroyndum og innliti. Eg má siga, at eg havi ómetaliga stóra virðing fyri tí stóra arbeiði, sum tygum, saman við tygara samtíðarfólki, hava útint. Í øllum hesum arbeiði, er stórur arvur lagdur eftir tygum, sum nútíðarsamfelagið kann heysta.

At enda fari eg at ynskja tygum eitt blítt lívskvøld, Guds ríku signing, og enn einaferð hjartaliga til lukku við føðingardegnum.

Takk fyri.

Elsebeth Mercedis Gunnleygsdóttur

Almannamálaráðið

19. september vóru 10 ár síðani, at frítíðarskúlin lat dyrnar upp. Hetta bleiv hátíðarhildið við ymiskum ítrivi til børnini og foreldrini vórðu boðin til kaffi og køkur.

Frítíðarskúlin í Klaksvík sá dagsins ljós í 1999. Í byrjanini var stovnurin skipaður sum partur av Mylnuhúsinum, tá vóru heilt fá børn, men síðani er tørvurin øktur. Virksemið bleiv flutt upp á loftið í KÍ-høllini og seinni oman í hølini hjá Norðoya Kvinnufelag á Bøgøtu.

Í 2011 bleiv frítíðarskúlin kommunalur og opnaði í nýggjum hølum á Skúlavegi. Tað var Elsebeth Mercedis Gunnleygsdóttur, táverandi forkvinna á trivnaðarøkinum, ið errin kundi siga, at nú var pláss fyri 80 børnum og navnið á frítíðarskúlanum broyttis frá Sornhúsið til Snjallabjalla.

Seinastu 10 árini er tørvurin aftur øktur enn meira og hølini á Skúlavegi fyltust skjótt. Tørvur var á fleiri fermetrum og hevur frítíðarskúlin síðani húsast aðrastaðni; í Skótahúsinum hjá Skótalið Nólsoyar Pálls, í Batmintonhøllini og aftur í kjallaranum hjá Norðoya Kvinnufelag.

Í 2016 øktist virksemið við einari serdeild, sum heldur til í Skákinum, sum eru hølini hjá Klaksvíkar Talvfelag. Eftir at nýggi skúlin varð tikin í nýrslu í 2019, slapp frítíðarskúlin inn í innasta partinum av skúlabygninginum hjá Gregoriusen og hevur tann deildin fingið navnið Garðalisa.

Í dag húsast 140 børn í hesum trimum bygningum. Umstøðurnar eru sum heild sera góðar, serliga tá hugsað verður um, at virksemið liggur so væl fyri mitt í býnum og so tætt við alt frítíðarvirksemi.
Fleiri myndir, klikk her “Snjallaballa 10 ár”.

Klaksvíkar Kommuna