Eg góðtaki als ikki at Tórshavnar Kommuna fær betri sømdir enn aðrar kommunur í Føroyum viðvíkandi uppskotinum um viðtøkubroytingar hjá SEV til eykaaðalfundin í dag.

Sylvia, tú hevur rætt í onkrum, men hví kemur Karl Johansen borgmeistari við broytingaruppskotum beint áðrenn lukkitíð? og er tað ikki hansara uppskot vit skuldi stemma um í gjár?

Haldi tað er eitt krav at almenningurin fær at vita um broytingarnar hjá Karl Johansen áðrenn eykaaðalfundin í dag, sá allar broytingarnar festar á blað, tað sá út sum eitt blóðbað, har var alt skriva við reyðum?

Sera løgin framfaringarháttir, at leggja eitt uppskot viðvíkjandi SEV fram á almennan fund í Klaksvíkar Býráð og so koma við hópin av broytingum beint áðrenn lukkitíð? Har ruggar ikki alt rætt?

Símun á Høvdanum

Eg var til ein SEV fund í seinastu setu:

“Burðardyggi” fiskivinnupolitikkurin hjá Dennis Holm hevur kostað føroyska samfelagnum 100-tals milliónir bara í ár.

Hevði hugburðurin hjá Dennis Holm verið galdandi fyri 15 árum síðan, høvdu vit ongantíð farið í nakað makrelstríð og føroyski parturin av makrel- og sildafiskiskapinum hevði framhaldandi verið ein viðfáningur.

Somu røddirnar frá fiskifrøðingum, vinnuni og politikarum um “burðardygga” veiðu og tryggleikan við at verða í einari avtalu, vóru at hoyra tá, hóast avtalurnar vóru sera vánaligar fyri Føroyar.

Sum nú er, er hvørki fiskiskapurin eftir makreli ella sild er “burðardyggur” eftir tí sum Dennis Holm kallar “burðardygt”. 

ES er ikki við í makrelavtaluni og Ísland er ikki við í sildaavtaluni.

Fiskiskapurin eftir makreli hevur ongantíð verið “burðardyggur”.

Enn einaferð – støddin á stovninum hevur onki við tilgongdina/endurnýggingina av stovninum at gera.

Vit skulu sjálvsagt hava avtalur um fiskiskapin ímillum strandalondini, har atgongd eigur at verða ein náttúrligur partur.

Trupulleikin er, at vit við makrel- og sildaavtalunum, eru farin eftir hæli, hava mist okkara sterku støðu og gjørt vánaligar avtalur.

Serliga Noreg, men eisini Bretland, hava fingið í posa og sekk, meðan Føroyar standa eftir við einum tapi, sum bara í ár, er 100-tals milliónir.

“Burðardyggi” fiskiskapurin hjá Dennis Holm er ikki búskaparliga burðardyggur fyri føroysku tjóðina.

Jacob Vestergaard

Aksel V. Johannesen, løgmaður, fer í morgin til München, har hann skal luttaka á árligu altjóða trygdarráðstevnuni Munich Security Conference, ið verður í døgunum 14. - 16. februar.

Á ráðstevnuni skal løgmaður millum annað luttaka í pallborðsfundi um trygd í Arktis umframt at hann eisini skal hava ymsar politiskar fundir.

Ráðstevnan byrjaði í 1963, og hetta er aðru ferð, at umboð fyri Føroya landsstýri eru boðin at luttaka. 

Á ráðstevnuni luttaka á leið 60 stjórnarleiðarar, 150 ráðharrar, umframt serfrøðingar, granskarar og umboð fyri felagsskapir úr øllum heiminum til at viðgera spurningar í mun til trygdar- og verjupolitikk.

”Tíðin krevur – kanska meira enn áður - at vit standa saman og samstarva við hini sameindu í NATO um trygdar- og verjumál. Í løtuni er tað soleiðis, at hvør nýggjur dagur merkir nýggjar avbjóðingar. Tí skulu vit taka lut  á teimum pallum, vit kunnu, fyri at tryggja áhugamálini hjá Føroyum í Arktis og Norðuratlantshavi. Men trygdarráðstevnan er eisini eitt høvi at hoyra nýggju amerikonsku stjórnina leggja fram sínar ætlanir fyri Ukraina og samstarvið við Evropa sum heild.” 
Aksel V. Johannesen, løgmaður 

Løgmansskrivstovan

Landsstýrismaðurin í fiskivinnumálum undirritaði eina sildaavtalu við Noreg í desembur mánað, har luturin hjá Føroyum bert er 10% av mest loyvdu veiðu (mlv). 

Hettar er bert helmingurin av tí, vit hava ásett okkum av sildakvotu undanfarin ár. 

Hetta er eitt greitt tekin til strandalondini um, at vit ikki hava meint tað, tá vit hava sagt, at okkara lutur skal verða uml. 20 % av mlv.

Landsstýrismaðurin átti at hildið fast við tað støðið, sum vit løgdu okkum á, heldur enn at slaka og fara eftir hæli.

Avgerðin hjá landsstýrismanninum gongur ógvusligt út yvir uppsjóvarvinnuna - serliga tey, sum seinastu árini eru komin inn í vinnuna. 

Ja, tað fer, saman við seinastu átøkunum frá landsstýrinum viðv. tilfongisgjaldinum, at taka grundalagið undan hesum.

Vinnan veit, at kvotur kunnu svinga nógv, og at tey skulu laga raksturin eftir tí. At landsstýrismaðurin við beráddum huga tilvitað letur seg trýsta at minka grundarlagið, kann ongin hava roknað við.

Søguna viðv. norðhavssild í føroyskum sjógvi kenna tey flestu. Vit skulu ikki á nakran hátt lata okkum ræða av, at nøgdirnar í føroyskum sjógvi svinga nógv, tí vit kunnu altíð fiska sild í føroyskum og altjóða sjógvi til góða góðsku við teimum framkomnu skipunum, sum vit hava í dag.

Nøgdirnar fara at veksa aftur, og tá kunnu vit í ríkiligt mát taka tað innaftur, um tað skuldi hent, at trupulleikar verða við at fiska tær kvotur, sum vit áseta okkum.

Vit hava ikki bert slakað ella farin eftir hæli, men lagt okkum fløt fyri norskum áhugamálum.

Vit hava goldið dýrt fyri atgongd at fiska sild í norskum sjógvi, við atgongd fyri norsk skip at fiska stórar nøgdir av svartkjafti í føroyskum sjógvi, ja, heili 267.706 tons.

Eisini hava við góðtikið ágangin frá Noreg, at brúka atgongd at fiska “russiska” kvotu av toski og hýsu í norskum øki, at trýsta okkum í samráðingum um býtið av uppsjóvarfiski.

Noreg hevur altíð brúkt sínámillum fiskiveiðuavtaluna sum jarnbrot fyri at fáa sín vilja. 

Hetta kom í hæddina, tá teir slitu fiskivinnusamstarvið við Føroyar, tá vit fóru úr makrelavtaluni og seinni sildaavtaluni.

Slíkan atburð hava teir ikki í sama mun nýtt móti øðrum, tvørturímóti. 

Noreg gjørdi fiskivinnuavtalu við ES, hóast ES fór úr svartkjaftaavtaluni. Sama við Bretlandi, hóast Bretland sleit makrelavtaluna frá 2014.

Noreg eigur tann størsta partin av sildakvotuni, men ikki alla sildakvotuna, sum teir ofta geva til kennar.

Landsstýrismaðurin hevur gjørt eina ringa gerð móti føroyska samfelagnum.

At landsstýrismaðurin av berum atgerðaloysi hevur søplað millióna virðir burtur við ikki at lýsa sildakunngerðina til tíðina, ger ikki støðuna betri.

Um hálvan desembur visti landsstýrismaðurin, at atgongdin at fiska sild í norskum sjógvi byrjaði 1. januar. Tí er tað óskiljandi, at kunngerðin ikki var lýst fyrrenn síðst í januar.

Landsstýrismaðurin brúkti eisini grundgevingar um burðardygga veiðu fyri at undirskriva avtaluna. 

Hendan grundgevingin heldur ikki, tí støðan viðv. sildastovninum hevur onki við fiskiskapin at gera, men manglandi tilgongd. Tað er onki samband ímillum stødd av stovni og tilgongd.

Landsstýrismaðurin skuldi heldur havt hildið fast og ikki gjørt eina sildaavtalu, uttan at føroyski parturin var nærri 20% heldur enn 10%, við fullari atgongd, og ikki blanda atgongd at fiska svartkjaft í føroyskum sjógvi uppí avtaluna.

At víkja undan byggir ikki land.

Jacob Vestergaard

Fólkaflokkurin

Nú nýggjur heilsupolitikkur verður orðaður fyri Føroyar, hava allir føroyingar møguleika at geva sítt íkast ella viðmerkingar til heilsupolitikkin. Heilsupolitikkurin er ein týdningarmikil ætlan, sum skal tryggja bestu heilsutænasturnar til allar føroyingar og styrkja sálarliga, kropsliga og sosiala vælferð í samfelagnum.

Hvat er heilsupolitikkur?

Ein heilsupolitikkur er ein felags ætlan fyri, hvussu vit tryggja bestu heilsutænasturnar til føroyingar. Hesin leggur lunnar undir eitt burðardygt og gott heilsuverk, sum bæði røkkur dagsins avbjóðingum og framtíðar tørvi. Visjónin er, at føroyska heilsuverkið skal vera á støði við bestu heilsuverkini í heiminum.

Hvat skal heilsupolitikkurin gera?

Heilsupolitikkurin skal:

Styrkja fyribyrging og heilsufremjan
Tryggja, at røtt viðgerð verður veitt á røttum stað og til rætta tíð
Leggja dent á politiskar, fakligar og almennar raðfestingar, sum stuðla undir vælferð í samfelagnum
Tryggja, at heilsuverkið er burðardygt og dygdargott í framtíðini.
Hvussu kanst tú geva tína meining?

Á heimasíðuni hjá Heilsumálaráðnum er møguligt at geva sína meining ella viðmerkingar til heilsupolitikkin. Hetta kanst tú gera við at skriva beinleiðis á oyðublað, sum liggur á heimasíðuni hjá Heilsumálaráðnum.

Hví er tín meining týdningarmikil?

Heilsupolitikkurin skal vera fyri allar føroyingar, og tí er týdningarmikið, at øll hava møguleika at geva sítt íkast. Við breiðari semju og samstarvi kunnu vit leggja lunnar undir heilsuverkinum, sum røkkur okkum øllum.

Hvar kanst tú senda tína meining?
​
Nýggjur heilsupolitikkur fyri Føroyar – her finnur tú oyðiblaðið.

Freistin at geva tína meining ella viðmerkingar er 1. mars 2025.

Vit vóna, at tú nýtir møguleikan at ávirka framtíðina hjá føroyska heilsuverkinum.

Heilsumálaráðið

Við nýggju kunngerðini um stuðul til film er tað Mentanargrunnur Landsins, sum umsitur filmsstuðulin.

Mentanargrunnur Landsins lýsir alment eftir filmsumsóknum við einari umsóknarfreist uppá í minsta lagi 6 vikur. Harumframt eru fýra árligar umsóknarfreistir: 1. februar, 1. mai, 1. september og 1. november.

Av tí at kunngerðin kom í gildi 1. januar 2025, hevur tað ikki verið gjørligt at hildið tær 6 vikurnar, ið umsøkjari í minsta lagi skal hava, áðrenn freistin 1. februar er úti.

Freistin at søkja stuðul til fyrsta stuðulsumfar til film er tískil sett at verða 17. mars 2025.

Umsóknarportalurin hjá Mentanargrunni Landsins letur upp fyri umsóknum til stuðul til film tann 15. februar 2025. Tá kann søkjast við at nýta umsóknarblaðið “Filmur“.

Víst verður til heimasíðuna hjá Mentanargrunni Landsins

Almanna- og mentamálaráðið